Powered by Blogger.

Friday 31 July 2015

चिड़िया

दोस्तो,
        दसवीं कक्षा की पहली इकाई की कविता चिड़िया पर ज़रा ध्यान दें। हालाकि यह कविता अतिरिक्त वाचन केलिए है पर लगता है, इसे और भी गंभीरता से लेने की ज़रूरत है। इस पोस्ट के पीछे का उद्देश्य भी वही है। 
      कविता, बौद्धिक तल पर कोई आघात न पहूँचाते हुए पाठकों से सीधा संवाद करती है। आशय या भाव को समझने में कठिनाई नहीं महसूस होते हैं। कविता में प्रयुक्त शब्दों में कोई निगूठ अर्थ की गुजाइश हो, ऐसा भी नहीं प्रतीत होता। इकाई की समस्या की चर्चा में कविता की भागीदारी नगण्य है।
       लगता है अब, इकाई से बाहर निकल कर कविता पर विचार-विमर्श करना पड़ेगा। मिश्र जी की चिड़िया केवल एक आहत पक्षी नहीं लगता, वह और भी कुछ कहने की कोशिश करती है। कविता को बारीकी से देखें। चिड़िया,घोंसला,जली हुई ड़ाली और आदमी - कविता के इन मूल शब्दों का विश्लेषण करें और इनके बीच का संबंध ढूँढें। 
      यहाँ हमने युद्ध,दंगा-फसाद,प्राकृतिक आपदाएं,आतंकवाद आदि से अपने सबकुछ छोड़ कर पलायन करनेवाले साधारण जन की नज़रिए से चिड़िया को देखने की कोशिश की है। आशा है आप कविता को एकाधिक परिप्रेक्ष्य में देखें,विश्लेषण करें। और षेयर भी करें।
part 1

part 2



आशय: प्रकृति में मनुष्य का अनियंत्रित हस्तक्षेप जीव-जंतुओं के बेघर हो जाने का कारण बन जाता है।
सहायक सामग्री: सी.डिट द्वारा निर्मित ह्रस्वचित्र का सी.डी. या रपट।
पहला अंतर
सी.डिट द्वारा निर्मित ह्रस्वचित्र के सी.डी का प्रदर्शन करें।(वीडियो पन्ने में उपलब्द्ध है..)
प्रश्न पूछें।..........
.
.
.

कविता का वाचन करें।
? चिड़िया किसकी खोज करती रही?
?वह क्या सोचने लगी?
? चिड़िया के विचार में आज जंगल में कोई आदमी आया था। ऐसा क्यों लगता है?
? यह कविता आपको कैसी लगी?
थककर जली हुई डाली पर बैठकर चिड़िया ने क्या-क्या सोचा होगा? डायरी लिखें।
चित्र प्रदर्शनी:
"आदमी द्वारा प्रकृति और जीवजंतुओं का शोषण" विषय पर एक चित्र-प्रदर्शनी आयोजित करें।
प्रत्येक पाठ के उपरान्त उससे संबंधित संकलित किए चित्र समाचार पत्र आदि, दलों में उकट्ठा करें। सभी छात्रों का इसमें हिस्सा हो।
कक्षा की दीवार पर प्रदर्शनी पट तैयार करें। चित्र को लगाएँ। विश्लेषण करें और पाद टिप्पणी लिखें। चित्र-प्रदर्शनी का आकलन करें।

अतिरिक्त कार्य:
जानवरों के प्रति निर्मम व्यवहार करनेवालों के पक्ष में रहनेवाले वनपालकों के बारे में एक संपादकीय तैयार करें।
ഇതിന്റെ പി.ഡി.എഫ്.രൂപം ഇവിടെ നിന്നും ഡൗണ്‍ലോഡ് ചെയ്യാം

6 comments:

  1. ചിടിയായും പറക്കുന്നു ല്ലേ

    ReplyDelete
  2. രണ്ട് ദിവസങ്ങളിലായി 500 ല്‍പരം സന്ദര്‍ശകര്‍ ഈ ബ്ലോഗിലെ വിവിധ പോസ്റ്റുകള്‍ നിരീക്ഷിച്ചു ,പക്ഷേ കണ്ട കാഴ്ചകളെപ്പറ്റി ഒന്നുരിയാടാന്‍ ആരും തയ്യാറാവുന്നില്ല. ഇന്‍ഫര്‍മേഷന്‍ ടക്നോളജിയിലുള്ള അറിവില്ലായ്മയല്ല ഇതിന് നിദാനം,കാരണം മറ്റെല്ലാ വിവരങ്ങളും ഒണ്‍ലൈനായി നമ്മുടെ അധ്യാപക സുഹൃത്തുക്കള്‍ സാധിപ്പിക്കുന്നുണ്ട് എന്ന് അറിയാം.കേരളത്തിലെ ഹ്ന്ദി അധ്യാപകരുടെ കൂട്ടായ്മയാണ് ഈ ബ്ലോഗ് ലക്ഷ്യമിടുന്നതെന്ന് നേരത്തേ തന്നെ മുന്നുരയില്‍ പ്രതിപാദിച്ചിരുന്നല്ലോ ? ബന്ധപ്പെടാനുള്ള ഫോണ്‍നമ്പരുകളും ഇ-മെയ്ല്‍ വിലാസവും our vision എന്ന ടാബില്‍ നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്.ഓരോ ടാബുകളിലും (Home,Our Vision,Resourses, डौनलोड्स, वीडियो, शैक्षिक समाचार,शैक्षिक ब्लोग्स,कक्षाई उपज, चित्रशाला, दूरस्थ शिक्षा, ICT, संपर्क करें)
    ധാരാളം ഡാറ്റകള്‍ സമാഹരിച്ചു വെച്ചിട്ടുണ്ട്. താത്പര്യമുള്ള അധ്യാപകര്‍ ബന്ധപ്പെടുമെന്നു തന്നെ ഞങ്ങള്‍ വിശ്വസിക്കുന്നു

    ReplyDelete
  3. this vedio is very helpful. more effective. thankyou.

    ReplyDelete
  4. \Znbpw tkm¸pw : Úmt\{μ]Xn
    tl \Zo !
    C{Xta timjn¨sX´p \o
    \n³ sXfn\ocp aen\ambv t]mbsX´v.
    {]Xymibä t]m aÕy§sfms¡bpw
    s]m§n¡nS¡phm³ Imcysa´v.
    h¿m¯ Ime¯v \ocqän \ocqän
    ZpÀ_ebm¡nbXmcp \ns¶.
    Bcp \n¶n¼amao¡f\mZ¯nÂ
    Xo£vWamw ImfIqSw \nd¨p.
    hym{L§tfsd \pWªpsh¶mInepw
    No¯bmbnà \n³ ta\nsbmcn¡epw.
    X³ ZrVamw ]pdwtXmSn\m \n³Pew
    tXIn¡fsª{X IqÀ½hrμw.
    F¦nepw hämsXboKP{IoUIÄ
    km\μsa{X kln¨p\osbt¸mgpw.
    lm ! ]t£, kzmÀ°\mw ^mIvSdn XÅp¶
    A¾hnkÀPyw ]pcp
    ]pcp
    \n³
    \nÀ½eNÀ½w CcpphtÃm.
    c£I\mbv Nmsctbähpw t{ijvT\mw
    D¯pwKirwKw lnamebsa¦nepw
    ssIbnsemXp§p¶ tkm¸nt\mSn¶p\o
    tXmäp ]Xdo cWm¦W¯nÂ.
    ( hnhÀ¯\w : e£vaW³.Fw, Pn.F¨v.Fkv.Fkv.IpªnawKew )

    ReplyDelete
  5. आपका काम बहुत सराहनीय है ।
    unnikrishnan A.C.Kabanigiri,wayanad

    ReplyDelete

© hindiblogg-a community for hindi teachers
  

TopBottom